روش های تحلیل کیفی  

تفاوت مهم بین این دو تحلیل در آن است که معمولاٌ در مطالعات کیفی بر خلاف مطالعات کمی، گردآوری و تحلیل داده ها به طور همزمان صورت می پذیرد.به لحاظ ان که مجریان پژوهش های کیفی روشی شهودی را در نمونه گیری و طرح سوالات بکار می برند، باید آماده غیرمستقیم ساختن پژوهش به عنوان بینش های جدید حاصل از تحلیل خود باشند.

تحلیل کیفی مستلزم فعالیت های زیادی است . در تحلیل کیفی ، معمولاٌ به سازماندهی و تعریف صدها و حتی هزاران صفحه مطالب گسترده باید پرداخت . هرچند روش های جهانی قابل قبولی برای تحلیل مطالب کیفی وجود ندارد، سیستم های مختلف ، اصولی را برای چنین تحلیلی برشمرده اند.

داده های کیفی معمولاٌ از روش هایی مبتنی بر مشاهده ، مصاحبه، یادداشت های مربوط به مصاحبه های پراکنده، یادداشت های روزانه یا سایر اسناد حاصل می شوند.بدون توجه به این نوع داده ها، وظیفه مهم پژوهشگر آمادگی کامل برای تحلیل از طریق سازماندهی مطالب است. وظیفه اصلی سازماندهی داده های کیفی، تدوین روشی برای فهرست کردن محتوا است؛ یعنی پژوهشگر باید به طراحی مکانیسمی برای دسترسی به قسمت های مختلف داده ها بدون اجبار به بازخوانی کل مطالب، دست بزند.

فهرست نویسی معمولاٌ شامل تدوین کدهایی می شود که نشانگر بخش های مختلف داده است . از این رو ، یکی از وظایف اولیه پژوهشگر در فرآیند تحلیل داده ای کیفی تدوین یک طرح کد گذاری است که در ارتباط با عناوین اصلی مورد مطالعه است. همین که طرح کد گذاری تدوین شد ، داده ها مورد بررسی قرار می گیرد و محتوا بر حسب عناوین مورد اشاره کد گذاری می شود.

1) تحلیل محتوا:
برای بررسی محتوای آشکار پیام های موجود در یک متن ، می توان از روش تحلیل محتوا استفاده کرد. در این روش محتوای آشکار پیام ها به طور نظم دار و کمی توصیف می شود. از این رو  این روش را می توان تبدیل داده های کیفی به داده های کمی قلمداد کرد.

رده بندی پاسخ های یک سوال باز در پرسش نامه ، مستلزم تحلیل محتوا است . در این روش ، نیازی به گرداوری اطلاعات نیست ، بلکه اطلاعات وجود دارند و باید استنتاج و تحلیل شوند. ساروخانی ، تحلیل محتوا را به عنوان یک روشی می داند که برای شناخت و برجسته ساختن محورها یا خطوط اصلی یک متن یا متون مکتوب یا مجموعه ای از سخنرانی ها ، سلسله ای از تصاویر ، نوارها، سوال های باز یک پرسش نامه و..... استفاده می شود.تحلیل محتوا به عنوان یک ابزار ، امکان تحلیل علی را فراهم می سازد، یعنی نه تنها به ارائه تصاویری از واقعیت در سطح می پردازد ، بلکه در اعماق نیز فرو می رود و علل یا عواملی را مشخص می سازد.

2) فرا تحلیل:
هدف روش فرا تحلیل ، نشان دادن شیوه اندیشیدن درباره ترکیب پژوهش ها با استفاده از روش های آماری است . در واقع فرا تحلیل روشی است که به کمک آن می توان تفاوت های موجود در پژوهش های انجام شده را استنتاج کرد و در رسیدن به نتایج کلی و کاربردی از آن بهره جست.

برای تعریف فرا تحلیل باید اجزای تشکیل دهنده آن را مورد بررسی قرار داد. در این روش فعالیت های زیر انجام می شود:

الف) ابتدا از طریق شکستن اجزای کل به ماوراء و فراتر از کل اولیه می رسیم.

ب) تحلیل اولیه را به نحوی منتقل یا تبدیل می کنیم که یافته های نا مناسب در چارچوبی قابل قبول قرار گیرند.

ج) تحلیل های ترکیب شده ، اطلاعاتی را نشان دهند که اطلاعات اولیه نشان نداده باشند. در عمل ، ابتدا اطلاعات از منابع اولیه استخراج و سپس با یکدیگر ترکیب می شوند و سرانجام یک کل جدید را تشکیل می دهند.

در پژوهش فرا تحلیل پژوهشگر با ثبت ویژگی ها و یافته های پژوهش ها در قالب مفاهیم کلی ، آنها را آماده استفاده از روشهای نیرومند آماری می کند روی هم رفته، فرا تحلیل در برگیرنده مطالب جدیدی است. فرا تحلیل مهارتی است که در آن از روش های آماری ، کمی و ریاضی استفاده می شود و درباره کیفیت پژوهش پیش داوری نمی کند.اصل اساسی و عملی در فرا تحلیل عبارت است از ترکیب نتایج پژوهش های مختلف و متعدد ، استخراج نتیجه های جدید و منسجم و حذف آنچه موجب سوگیری در نتایج نهایی می شود.