اقلام حقوق صاحبان سهام  

حقوق صاحبان سهام (Owner equity)

حقوق صاحبان سهام معرف علایق سهام‌داران و صاحبان اصلی شرکت، نسبت به خالص دارایی‌های شرکت است. حقوق صاحبان سهام، باقیمانده منافع مالکین شرکت را در دارایی‌های شرکت، که پس از کسر بدهی‌های آن شرکت، بدست آمده است، نشان می‌دهد.

در یک شرکت سهامی، حقوق صاحبان سهام مواردی چون: سود و زیان انباشته، سرمایه و اندوخته‌های شرکت را شامل می‌شود. که در این مبحث اصطلاحات انگلیسی به همراه مختصر توضیح جهت آشنایی هرچه بیشتر کاربران ارائه می‌گردد.

سرمایه (capital)
سرمایه به زبان ساده آورده صاحبان سهام (شرکا) جهت تشکیل شرکت می‌باشد؛ که این آورده می‌تواند بصورت وجه نقد یا اموال و اثاثه و ماشین آلات و ... باشد.
سرمایه، بدهی موجودیت اقتصادی (واحد تجاری) به صاحبان آن است. به عبارتی ساده سرمایه عبارت از حق یا حقوق مالی مالک یا مالکین نسبت به دارایی های هر واحد اقتصادی می‌باشد.

اندوخته ها (reserves)    
اندوخته ها عبارتند از بخشی از سود واحد تجاری که بر اساس الزامات قانونی یا تصمیم مجمع عمومی صاحبان سهام و به لحاظ حمایت از منافع بستانکاران و اعتبار دهندگان و یا ایجاد منابع لازم برای طرح های توسعه آتی در نظر گرفته می شود و در طول دوره محدودیت قابل توزیع بین سهامداران نمی باشد.
در شرکت ممکن است اندوخته های مختلفی مانند اندوخته قانونی، اندوخته احتیاطی، اندوخته طرح و توسعه، و ...) وجود داشته باشد

اندوخته قانونی (Legal  reserve)
طبق ماده 140 اصلاحیه قانون تجارت، یک بیستم سود خالص هر سال باید به عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته شود . ازطرف دیگر، طبق ماده 238 همان اصلاحیه، مبنای محاسبه اندوخته قانونی، سود خالص پس از وضع زیان های وارده در سال های قبل تعیین شده است. بنابراین، در شرایطی که شرکت زیان انباشته (سنواتی ) دارد، تنها ، رقم سود خالص سال جاری نباید مبنای محاسبه اندوخته قانونی قرار گیرد بلکه لازم است جمع زیان سنواتی از رقم سود خالص سال جاری کسر و یک بیستم مازاد محاسبه و به عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته شود .
 
اندوخته قانونی طبق قانون تجارت باید هر ساله یک بیستم معادل 5% سود شرکت جهت اندوخته قانونی ذخیره شود تا به 10% سرمایه برسد و این اندوخته اجباری است.

اندوخته احتیاطی(General  Contingency reserve)     
اندوخته احتیاطی برای تقویت بنیه مالی موسسه جهت مقابله در برابر زیان های احتمالی یا استثنایی آتی منظور می گردد. اصولاً اندوخته احتیاطی بر خلاف اندوخته قانونی الزامی نیست و به همین جهت نرخ یا مبلغ این اندوخته در اساسنامه یا در مجمع عمومی صاحبان سهام تعیین می گردد و به همین اعتبار لازم الاجرا می باشد.

اندوخته طرح و توسعه(Development and plan reserve)
مدیریت موسسه ممکن است بخشی از سود انباشته را برای توسعه و انجام پروژه ها آتی در نظر بگیرد. این اندوخته از نوع اختیاری می باشد. این نوع اندوخته ها اگر با مجوز وزارت صنایع انجام شود از معافیتهای مالیاتی نیز برخوردار می گردند و در اصطلاح یک نوع اندوخته سرمایه ای است.

سود (زیان) انباشته Retained (loss) earnings
در حسابداری، به مبلغی از سودها (یا زیان های) یک شرکت سهامی ، که به صورت سود (یا زیان) سهام، به سهام‌داران پرداخت (یا با آنها تسویه) نشده و در حسابی انباشته شده را سود (زیان) انباشته می گویند. سود انباشته در سمت چپ ترازنامه و زیر ستون حقوق صاحبان سهام ثبت می‌شود.

منبع
فرهنگ جامع حسابداری و مالی نوروش
فرهنگی تشریحی حسابداری آکسفورد

سایر خدمات تیم

 

در صورت علاقه مندی به یادگیری کامل مبحث مفاهیم و اصطلاحات ملی مدیریت و اقتصاد جهت پیش ثبت نام و یا  شرکت در دوره ها کلیک کنید.

جهت پیش ثبت نام  کلیک کنید...

در صورتی که به مشاوره پیرامون موضوع فوق علاقه دارید کلیک کنید...

اطلاعات بیشتر کلیک کنید...